Klamka zapadła, czyli co w podróży przyciąga naszą uwagę

Przepiękny uchwyt na starych weneckich drzwiach

Jestem szczególarzem. Zafascynowany architekturą Andrzej, dla odmiany, uwielbia dalekie plany świetnie „opisujące” na zdjęciach miejsca, które odwiedzamy. Moje oczy szukają natomiast detali. Małych elementów, które pięknie urozmaicają elewacje budynków. Zapisane w fotograficznym kadrze zaczynają nagle żyć własnym, odrębnym życiem, ujawniając własny urok i kunszt rzemieślników, który je wykonali. Może właśnie dlatego, zwiedzając europejskie miasta, nasyciwszy się uprzednio ich urokiem, zaczęłam szukać klamek.

Uchwyt na drzwiach w Wenecji

Czy ktoś z was przyglądał się kiedyś starym klamkom i uchwytom montowanym na drzwiach? Zróbcie to. Warto. Bywają piękne.

Wenecka antaba

Współczesna, niezbyt zresztą wyszukana w swym wyglądzie, klamka na drzwiach to norma. Ale nie zawsze była tam gdzie jest umieszczana dzisiaj. Przez całe stulecia za uchwyt do otwierania służyło to, przy pomocy czego je zabezpieczano, czyli na przykład drewniane bale zakładane na wrota albo zasuwy. Przyczepiano też do drzwi kawałki skórzanych pasów za które ciągnięto by je otworzyć. 

Klamka w słowackiej Lewoczy

A to słowacka antaba

Wiejskie chałupy zamykano po prostu na kołek, a wszystko co było w domu wartościowego ukrywano przed złodziejami w bezpiecznych miejscach. Klamka długo była bardzo drogą fanaberią, dostępną jedynie dla bogaczy.

Uchwyt na drzwiach w Wenecji

Antaba w Livorno we Włoszech

Za wynalazcę klamki uznawany jest nijaki Osbourn Dorsey. W 1878 roku uzyskał on patent na mechanizm służący do zamykania drzwi. Było to w Stanach Zjednoczonych, a że Dorsey był Afro-Amerykaninem to niewiele o nim wiadomo. Do rzeczywistości, w której Barak Obama mógł zostać prezydentem było jeszcze daleko.

 

Wenecka antaba

Wenecka klamka

Zanim klamki trafiły na nasze drzwi, wisiały już na nich antaby. Mało znane słowo, ale rzecz nim nazwaną można do dzisiaj zobaczyć na drzwiach i wrotach. Jest to uchwyt, najczęściej w formie lwiej głowy, z ogromnym kółkiem do pociągania. Słowo antaba podobnie jak klamka pochodzi z języka niemieckiego. Dawna, polska nazwa tego urządzenia to dzierżak. Prawda, że ładna?

To nie klamka ale piękne zakończenie poręczy.